Najazdy na ziemię łukowską w XIII w. w świetle średniowiecznych źródeł pisanych
- Marcin Gomółka (Łuków)
- tom 23 (2025)
- Data publikacji: 24.10.2025
- DOI: https://doi.org/10.36121/RRH.23.2025.2
Summary
Invasions of the Łuków region in the 13th century in the light of medieval written sources
This text will address the invasions of the Łuków land by external enemies in the 13th century. Several such invasions occurred, with both plundering and political motives. The initial section of the text highlights the probable passage of the Mongols through the Łuków region during their attack on Poland in 1241. It then discusses the course of the invasion by Prussians, Lithuanians, and Yotvingians in 1244, combined with the attack of Ruthenian troops on Lublin. The remainder of the article addresses the events of 1246, when Konrad of Masovia organized his final expedition against Kraków. He was supported by Lithuanians, who may have devastated the Łuków region. Another Lithuanian attack took place in 1273, and its timing was not coincidental, as it coincided with the suppression of a rebellion by Kraków’s nobles and clergy by Duke Bolesław V the Chaste. The final section of the text contains a summary, summarizing the most important research findings.
Key words: Łuków, Łuków land, invasions, Mongols, Prussians, Yotvingians, Lithuanians, Ruthenians
Streszczenie
Niniejszy tekst będzie dotyczył najazdów wrogów zewnętrznych na teren ziemi łukowskiej w XIII w. Najazdów takich było kilka i miały one tło zarówno rabunkowe, jak i polityczne. W początkowej partii tekstu zwrócono uwagę na przypuszczalny przemarsz przez ten teren Mongołów podczas ich uderzenia na Polskę w 1241 r. Następnie omówiono przebieg najazdu Prusów, Litwinów i Jaćwingów w 1244 r., połączonego z napadem oddziałów ruskich na Lublin. Dalsza część artykułu dotyczyła wypadków z 1246 r., kiedy to swoją ostatnią wyprawę na Kraków zorganizował Konrad Mazowiecki. Posiłkowali go Litwini, którzy mogli spustoszyć terytorium ziemi łukowskiej. Kolejny atak litewski miał miejsce w 1273 r., a jego termin nie był przypadkowy, skorelowany z tłumieniem buntu krakowskich możnych i duchowieństwa przez księcia Bolesława V Wstydliwego. W końcowej partii tekstu zawarto podsumowanie, będące zestawieniem najważniejszych wniosków badawczych.
Słowa kluczowe: Łuków, ziemi łukowska, najazdy, Mongołowie, Prusowie, Jaćwingowie, Litwini, Rusini.
